Дэпэш Мод - Сергій Вікторович Жадан

прабіваецца скрозь жалюзі на вокнах і драпежна паблісквае на сьвежым сургучы. Яно – кажа Чапай. Я спрабую падняць скрыню, у прынцыпе яна ня надта цяжкая, можа быць. Што, кажу, бяром? Канешне бяром, кажа Чапай, бяром, давай, цягні яе да мяне, там паглядзім. Можа, яшчэ пашукаем? прапануе Сабака, здаецца, адчуваючы нешта, усё-усё, – нэрвуецца Чапай, досыць, валім адсюль. І мы выходзім з пакою, асьцярожна спускаемся ўніз, Чапай нешта мудруе з замком, нарэшце мы апынаемся на вуліцы, Чапай зачыняе за намі і мы вяртаемся дахаты – наперадзе я са скрыняй, за мной Сабака і ў канцы Чапай, ляпаючы кедамі па калюжынах.

2.55

– Зрывай сургучы! – кажа Чапай Сабаку.

– Што гэта? – Вася таксама прачынаецца і спалохана сочыць за намі з тапчана.

– Усё нармальна, – кажу, – ня бойся, – ты таксама ў долі.

– У якой долі? – баязьліва пытаецца Вася.

– Зараз убачыш, – кажу.

Сабака знаходзіць між зьмеевікамі шырокі кухонны нож і зразае пячаткі, павольна ўсё гэта размотвае і разгортвае, хутчэй, хутчэй! прысьпешвае Чапай, але Сабака робіць усё ўпэўнена і нясьпешна, адкрывае каробку і кажа – о, помнік! дастае адтуль бюст вышынёй недзе з паўмэтры і ставіць яго на табурэт.

– Што гэта? – не разумею я.

– Помнік, – кажа Сабака.

– Бюст, – папраўляе яго Чапай.

– Чый бюст? – пытаюся.

– Наш, – адказвае Чапай.

– Ты не зразумеў – хто гэта такі? – паказваю я на бюст.

Чапай задумліва працірае акуляры.

– Можа, гэта дырэктар? – гаворыць Сабака.

– Не, – кажа Чапай, – гэта не дырэктар. У дырэктара вусоў няма.

– А ён сабе для красы прырабіў.

– Усё адно не падобны, – кажа Чапай.

– Гэта нейкі марксыст, – мяркую я.

– Троцкі, – кажа Сабака. – Бачыш, нос які? Дакладна, Троцкі.

– Гэта ня Троцкі, – нэрвуецца Чапай. – У Троцкага барада. А ў гэтага барады няма.

– Гэта Троцкі ў Мэксыцы, – кажа Сабака.

– Гамбургскага пэрыяду, – дадаю я.

На Васю нават глядзець шкада.

– Ніякі гэта ня Троцкі, – бадзёрыцца Чапай, намагаючыся прыхаваць свой мандраж. – Гэта Молатаў. Член цк.

– Молатаў? – кажу я разгублена.

– Молатаў, – кажа Чапай. – Член цк, – дадае ён на ўсякі выпадак.

– Нішто сабе, – кажу.

Сабака насуплена дастае скрадзеную пляшку каньяку і пье з рыльца.

– Молатаў, – працягвае Чапай, – зь іх усіх адзіны нармальны быў тып. Ён быў геданістам. Як Ціта.

– Як што?

– Як Ціта. Любіў жанчын, спорт, рэстараны.

– Кактэйлі, – кажу я. – Адкуль ён у твайго дырэктара?

– Яны некалі рабілі іх, – кажа Чапай, падумаўшы. – З адкідаў. Тут быў спэцыяльны цэх суправаджальных матэрыялаў. Мне мой стары распавядаў.

– Бюст Молатава гэта што – суправаджальны матэрыял?

– Яны рабілі ня толькі бюст Молатава, – апраўдваецца Чапай.

– А што яшчэ?

– Яшчэ бюст гэтага, як яго – Варашылава. А гэты, здаецца, нейкім цудам ацалеў. Хацеў прадаць, сука, – жорстка кажа Чапай, – народны бюст.

– Слухай, ты! – не вытрымлівае Сабака. – Выходзіць што – мы ламалі дзьверы, хаваліся ад аховы, пакінулі там процьму сьлядоў і ўсё гэта дзеля гэтага дзяўбанага геданіста?

Чапай падыходзіць да яго, рашуча бярэ з рук каньяк, усаджвае ў сябе тыя 200 грамаў, што там былі, ідзе да тапчана, адсоўвае Васю і ляціць ніцма ў свой брудны бяздонны трыперны ложак. Нават ня скінуўшы кедаў.

3.30

– Значыць, робім так, – кажа раздражнёны Сабака, – забіраем усё бухло, сцэджваем брагу, бярэм траву, шмоткі, – ён глядзіць на Чапая, – не, хай падавіцца сваімі шмоткамі. Бярэм вось гэта, – ён паказвае на Молатава, – і валім, пакуль ахова нічога ня ўбачыла.

– А што зь ім рабіць будзем? – пытаюся я.

– Спалім, – кажа Сабака. – Адным уродам будзе меней.

– А Карбюратар?

– Які Карбюратар? – крычыць Сабака. – Ты што, не разумееш – валіць трэба! Давай, пайшлі.

– Куды?

– Ня ведаю, – кажа Сабака, – дахаты.

– Ты што, зьбіраешся ў такім стане перціся праз увесь горад? – кажу. – Зь бюстам на руках? Цябе возьме першы ж патруль.

– Давайце да ранку пераседзім, – раптам спакойна кажа Вася. Ён ужо апрытомнеў, ходзіць па пакоі, цягне з падваконьня нейкія брашуры, засоўвае у кішэню нейкую пакусаную асадку, адным словам – ён адзіны, хто не панікуе. – Раніцай нармальна выйдзем і ніхто нас ня возьме. Галоўнае – дасядзець да ранку.

– Так, – пагаджаюся я, – галоўнае – дасядзець.

5.30

Я спрабую разбудзіць Чапая, той толькі загаворвае скрозь сон на нейкай сваёй мове, на мове тагасьветных марксыстаў-леніністаў і адварочваецца ад мяне. Добра, кажу я Васю, пакінем яго тут, хай потым сам разьбіраецца, ён усё гэта ў прынцыпе прыдумаў, таму гэта ягоныя праблемы, добра, кажа ў сваю чаргу Вася, правільна, але Молатава бярэм з сабой, на фіга? кажу, на фіга нам Молатаў? засыплемся зь ім, па-першае, тлумачыць Вася, калі яго тут раніцай знойдуць – Чапаю кранты, адразу зразумеюць, хто дзьверы выламаў. Па-другое – Молатава можна здаць, ён жа ня проста шматок каляровага мэталу, ён жа яшчэ і скульптура, ёсьць людзі, якія плоцяць за такія рэчы вялікія бабкі. Ня ведаю, кажу я, ня ведаю, хто б заплаціў за Молатава вялікія бабкі, яшчэ за жывога – ладна, а за гэтую мумію, паказваю я, ну, ды хопіць, паспрабуем здаць, толькі каму?

Каму з маіх знаёмых можна здаць бюст Молатава? Вось так вызначаецца ўзровень асяродьдзя, у якім ты знаходзішся, так і не інакш. Ну, у мяне няма знаёмых антыквараў, знаёмых ювеліраў, знаёмых трунароў у мяне таксама няма, што маглі б зьбіць з гэтага бюста вусы і перарабіць яго ў галаву якой-небудзь Падзаборнай Людмілы Кузьмінішны, якая гераічна пала пад коламі пятага трамваю на скрыжаваньні вуліц Пушкінскай і Весьніна і там такі пахаванай, паколькі сабраць разам усё тое, што там ад яе засталося – на тым скрыжаваньні – выявілася немагчымым, вось, трунароў у мяне таксама знаёмых няма, далей – знаёмых скульптараў, для якіх гэты суправаджальны матэрыял зьяўляўся хоць бы якой эстэтычнай каштоўнасьцю, у мяне няма, знаёмых камуністаў, акрамя Васі і Чапая, для якіх гэта быў бы прадмет культу – няма, знаёмых дырэктараў гістарычных музэяў, для якіх гэты дзёўбаны геданіст меў бы